Dầu Trẩu Việt Nam

DẦU TRẨU

Tên tiếng Anh: Tung Oil

Ngoài ra còn có tên thương mại khác như: Vernicia Montana Oil, China Wood Oil

Tên khoa học: Aleurites Montana

Thành phần chiết xuất: Hạt trẩu

Phương pháp chiết xuất: Ép

Sản lượng cung cấp: 200 tấn/năm

Mô tả thực vật:

Cây Trẩu: Tên khoa học aleurites montana (lour.) Wils, còn gọi là cây dầu sơn, ngô đồng,mộc đu thụ, thiên niên đồng, bancoulier, abrasin, thuộc họ thầu dầu euphorbiaceae.

Trẩu là một cây to, cao có thể tới 8m hay nhiều hơn, thân nhẵn, lá đa dạng, khi thì có thùy sâu, khi xẻ nông, khi thì nguyên và hình tim, mặt trên bóng, màu sẫm, mặt dưới mờ, màu nhạt. Các lá đa dạng đều có một đặc điểm chung: Ở gốc phiến lá và kẽ thùy bao giờ cũng có hai tuyến đỏ nổi rõ, cuống lá dài 7-10cm. Hoa đơn tính, cùng gốc, có khi khác gốc. Tràng 5, màu trắng, đốm tía ở móng tràng. Quả hình trứng, màu lục, đường kính 3-5cm, mặt ngoài nhăn nheo, cấu tạo bởi 3 mảnh vỏ, mỗi mảnh có một đường gn6 nổi cao, 3 hạt có 3 nội nhũ to chứa có lá xẻ thùy nhiều  dầu. Mùa hoa tháng 4, thường ra hoa trước khi lá non xuất  hiện. Thường tháng 9 lại có 1 vụ hoa nữa. Quả của lứa hoa trước chín vào khoảng tháng 10.

Cây Trẩu mọc hoang và được trồng nhiều vùng từ cao đến thấp, miền núi cũng như đồng bằng ở khắp nước ta. Trẩu ưa đất mát, thoát nước,trên có dốc. Hầu hết các tỉnh đều có trẩu, miền Bắc như Ninh Bình, Nam Định, Hà Nam, Hoà Bình, Hà Tây, Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Tuyên Quang, Bắc Cạn, Thái Nguyên, Cao Bằng, Lạng Sơn, miền Trung như Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh. Tại Hoa Nam - Trung Quốc trẩu mọc và được trồng ở các tỉnh Quảng Đông, Quảng Tây. Tuy trẩu không đòi hỏi đất lắm nhưng những nơi nào đất không có độ xốp vừa phải, đất không mát và không tốt thì cay trẩu kém phát triển. Ở những đất thích hợp cây trẩu mọc rất nhanh, ra hoa ngay vào năm thứ 2 hay thứ 3, cành mọc thành tầng ngang, đều. Có thể trồng Trẩu để che phủ chè, dứa hay cà phê. Một tạ hạt (cả vỏ) cho chừng 19-20kg dầu và 60-65 khô (bã).

Chỉ tiêu chất lượng dầu Trẩu: 

Cảm quan: Chất lỏng, màu vàng, mùi thơm đặc trưng
Tỷ trọng (ở 20C): 0,920-0,945
Chỉ số khúc xạ: (ở 20C): 1,500-1,520
Chỉ số acid: 1,4
Chỉ số iod: 149,5-170,58
Chỉ số xà phòng: 193,38-196,73

Thành phần chính: Dầu Trẩu chứa acid béo chủ yếu là α-eleostearic (70 – 80%). Đây là dạng acid béo chưa no với 3 nối đôi có khả năng oxy hoá mạnh, nên dầu mau khô. Khi khô kết thành màng có tính chất chống ẩm chịu được thời tiết biến đổi cao, sức co giãn tốt, có tác dụng chống gỉ.

Sau khi ép dầu, khô bã còn lại chứa tới 50% protein thô, 7,5% tro, 3% cellulose và một số hợp chất khác (trong đó có saponin). 

Trong lá và hạt Trẩu có chất saponorit độc, không thể dùng làm thức ăn cho gia súc được.